Οι ξένες επενδύσεις €9,2 δις που προσέλκυσε η Κύπρος

Άμεσες ξένες επενδύσεις συνολικού ύψους €9,2 δις προσέλκυσε η Κύπρος την περίοδο 2014 – 2017, επενδύσεις σε ένα ευρύ φάσμα τομέων της κυπριακής οικονομίας. Τα εν λόγω δεδομένα προκύπτουν από απαντητική επιστολή του Υπουργού Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, Γιώργου Λακκοτρύπη σε ερώτηση του Βουλευτή, Γιώργου Περδίκη, αναφορικά με το έργο του Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Επενδύσεων (Invest Cyprus).

Ειδικότερα, βάσει του σημειώματος που συνοδεύει την επιστολή, την υπό αναφορά περίοδο έγιναν επενδύσεις σε τομείς όπως τράπεζες και χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, επενδυτικά ταμεία, ναυτιλία, ενέργεια, τουρισμός, αγορά ακινήτων, αεροπορία, λιανεμπόριο, εκπαίδευση κ.α. Πρόκειται για επενδύσεις, στις οποίες έχει εμπλακεί και ο Οργανισμός Προώθησης Επενδύσεων και είτε ολοκληρώθηκαν, είτε τα κατασκευαστικά τους έργα βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη. Μεταξύ άλλων, στον κατάλογο φιγουράρουν η μαρίνα Αγίας Νάπας συνολικού κόστους €220 εκατ που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2021, έργα στον τομέα του ιατρικού τουρισμού, της έρευνας και καινοτομίας, πολυεθνικές εταιρείες που επέλεξαν την Κύπρο μεταξύ πολλών άλλων εναλλακτικών προορισμών για την επέκταση και δραστηριοποίηση τους, όπως Wargaming, Sykes, Schlumberger, Halliburton, NCR καθώς και ξένες Startups που επέλεξαν την Κύπρο ως βάση τους.

Εξάλλου, προστίθεται στο σημείωμα, ποσό ύψους 4,8 δις εισέρρευσε στα κρατικά ταμεία τα τελευταία χρόνια από τα σχέδια πολιτογράφησης και άδειας μετανάστευσης μέσω επένδυσης (4 εκ των οποίων την κρίσιμη περίοδο 2013 – 2016).

Στον τομέα του τουρισμού, υλοποιείται τα τελευταία χρόνια μεγάλος αριθμός αναπτυξιακών έργων και ανακαινίσεις υφιστάμενων ξενοδοχειακών καταλυμάτων, ενώ αυξημένο παρουσιάζεται το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών στον τομέα της ενέργειας, με στόχο την εξέλιξη της Κύπρου σε ενεργειακό κέντρο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η ανάπτυξη στον τομέα των επενδυτικών ταμείων, ο οποίος έχει αναδειχθεί σε έναν από τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης της οικονομίας του τόπου, με μεγάλες προοπτικές. Ενδεικτική είναι η αύξηση των εγγεγραμμένων επενδυτικών κεφαλαίων.

Σε ότι αφορά τη ναυτιλία, στην οποία η Κύπρος καταγράφει αξιοσημείωτη επιτυχία, καταβάλλονται προσπάθειες για στοχευμένη προσέλκυση ενδιαφέροντος από συγκεκριμένες εταιρείες και αγορές (πχ ΗΒ, Σκανδιναβία, Ασία) τόσο στον τομέα της ναυτιλίας, όσο και σε παρεμφερείς τομείς, πχ ασφάλιση θαλάσσιων μεταφορών.

Ειδικότερα, στο σημείωμα παρατίθενται αναλυτικά όλες οι επενδύσεις που έγιναν στην Κύπρο την περίοδο 2014 -2017, οι σημαντικότερες εκ των οποίων ανά τομέα είναι οι ακόλουθες:

Τράπεζες

• Τράπεζα Κύπρου: Επένδυση ύψους €1 δις από Αμερικανούς θεσμικούς επενδυτές, από το WL Ross & Co LLC. Η συγκεκριμένη επένδυση αποτέλεσε τη μεγαλύτερη εισροή ξένου κεφαλαίου στην Κύπρο το 2014.
• Τράπεζα Πειραιώς Κύπρου: Εξαγορά και μετονομασία σε Astrobank. Επένδυση €40 εκατ από Lebanese Holding M. Sehnaoui SAL (HMS) και άλλους επενδυτές (2016).
• Ελληνική Τράπεζα: Επενδύσεις ύψους €100 εκατ από τρεις εταιρείες, καταλαμβάνοντας συνολικά το 75% του μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζες. Πρόκειται για τη Wargaming Net (€40 εκατ), κυπριακή εταιρεία με μετόχους από διάφορες χώρες, κυρίως από τη Ρωσία και την αμερικανική Third Point (€40 εκατ), ενώ τα υπόλοιπα €20 εκατ δόθηκαν από την κυπριακή επενδυτική εταιρεία Δήμητρα (2014). Στην Ελληνική επενδύθηκαν επίσης €20 εκατ από την EBRD, καταλαμβάνοντας το 5,4% του μετοχικού της κεφαλαίου (2015). Επίσης πωλήθηκαν κόκκινα δάνεια ονομαστικής αξίας €145 εκατ από την Ελληνική στην επενδυτική εταιρεία B2Kapital Cyprus Ltd (θυγατρική της νορβηγικής B2Holdings ASA).
• Ancoria Bank: Δραστηριοποίηση τράπεζας σουηδικών συμφερόντων το 2016.

• 18% ετήσια αύξηση στις εγγραφές επενδυτικών ταμείων από το 2014
• Εγγραφές 100+ ταμείων και 15+ διαχειριστών το 2016 και 2017
• 83% αύξηση των καθαρών περιουσιακών στοιχείων των UCITs (2016)
• To β’ τρίμηνο το 2017 υπήρξε η 2^η και 3^η μεγαλύτερη αύξηση καθαρών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη για AIFs και UCITs αντίστοιχα.

• Ο κυπριακός εμπορικός στόλος παραμένει ο 11ος και μεγαλύτερος παγκοσμίως και ο 3^ος μεγαλύτερος στην ΕΕ. Η Κύπρος θεωρείται το μεγαλύτερο κέντρο πλοιοδιαχείρισης της ΕΕ και μέσα στους 3 παγκοσμίως. Την περίοδο 2013 – 2017 καταγράφηκε 65% αύξηση εταιρειών που υπόκεινται σε φόρο χωρητικότητας και 25% αύξηση εσόδων
• Εμπορικοποίηση του λιμανιού Λεμεσού για περίoδο 25 ετών, με δικαίωμα ανανέωσης για επιπλέον 12 χρόνια. Εκτιμάται ότι σε βάθος 25ετίας θα εισρεύσουν πέραν των €2 δις.
• Συγχώνευση της Columbia Shipmanagement και της Marlow Navigation με τη δημιουργία της Columbia Marlow, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες πλοιοδιαχείρησης παγκοσμίως, η οποία διαχειρίζεται πέραν των 1500 πλοίων και εργοδοτεί περίπου 700 άτομα στην Κύπρο.
• Εξαγορά της Songa Offshore SE με έδρα τη Λεμεσό από την κορυφαία εταιρεία γεώτρησης Transocean Ltd, έναντι $3,4 δις.

Ενέργεια

• Επένδυση €300 εκατ από την VTTI BV, η οποία ολοκλήρωσε την κατασκευή του μεγαλύτερου και πιο τεχνολογικά προηγμένου τερματικού σταθμού αποθήκευσης και διαχείρισης πετρελαιοειδών στην Ανατολική Μεσόγειο, συνδέοντας την Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα με αγορές στη Μέση Ανατολή και την Ασία (2014).
• Εξαγορά ποσοστού 35% κοινοπραξία με δικαιώματα επί του οικοπέδου 12 της κυπριακής ΑΟΖ που αξιοποιεί η Noble Energy για $165 εκατ (2015) στην BP Group (εξαγορά από Royal Dutch Shell).
• Τρεις γύροι αδειοδοτήσεων με συμβόλαια σε Noble Energy, Delek, Total, Eni, Kogas, Exxon Mobil και Qatar Petroleum.
• Τρίτος γύρος αδειοδοτήσεων με συμβόλαια σε Total, Eni, Exxon Mobil και Qatar Petroleum, με έσοδα ύψους €103,5 εκατ.
• Το 2016 εξαγοράστηκαν τα 31 πρατήρια της Lukoil Κύπρου από την ελληνική εταιρεία Motor oil Hellas έναντι €10 εκατ και σταδιακά μετονομάζονται σε Shell.
• H Κύπρος καθίσταται περιφερειακή βάση για παρόχους υποστηρικτικών υπηρεσιών ενέργειας πχ Schlumberger, Halliburton

Τουρισμός

• Ρεκόρ αφίξεων χρόνο με το χρόνο, με σημαντική αύξηση των εσόδων. Το 2016 τα έσοδα ανήλθαν στα €2,4 εκατ, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του 11,9%. Το 2015 τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 4,4% αγγίζοντας τα €2,1εκατ, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα, το 2014, εισέρευσαν στην Κύπρο €2 εκατ (+2,8%).
•  Μαρίνες: Μαρίνα Αγίας Νάπας (€240 εκατ), Μαρίνα Παραλιμνίου (€110 εκατ), Λιμάνι και Μαρίνα Λάρνακας (σε διαδικασία προσφορών).
•  Καζίνο: Επένδυση πέραν των €500 εκατ και δημιουργία πέραν των 6000 θέσεων εργασίας. Εκτιμήσεις για 300.000 επιπλέον τουρίστες ανά έτος, ενώ η συνεισφορά του έργο στο ΑΕΠ θα φτάσει το 4% (€800 εκατ μέχρο το 2022).

• Εξαγορά 25% του Amathus Beach Hotel στη Λεμεσό για €71 εκατ (2013)
• Ρωσική επένδυση €90 εκατ για ανακαίνιση του Le Meridien στη Λεμεσό το 2015
• Πώληση από την Kanika Group σε Ρώσους επενδυτές του ξενοδοχείου Alexander The Great στην Πάφο και του Kanika International Business Center (2014).
• Πώληση του πλειοψηφικού πακέτου μετοχών του συγκροτήματος Aphrodite Hills από την Τράπεζα Κύπρου σε ομάδα επενδυτών έναντι €90 εκατ (2015).
• Εξαγορά τριών ξενοδοχείων στην Πάφο (Cypria Maris, Cypria Bay και Laura) έναντι €80 εκατ από τις ισραηλινές εταιρείες ISSTA Assets και  Fattal Hotel Management (2017).
• Ανέγερση Radisson Blu Hotel στη Λάρνακα από τον όμιλο Carlson Rezidor (€35 εκατ) το 2016. Επίσης, απόφαση για ανέγερση Radisson Blu Hotel έξω από το αεροδρόμιο.
• Το Castle project στο Μακένζυ της Λάρνακας από τον Λιβανέζο επενδυτή Antoine Saniour.

• Εξαγορά δικαιωμάτων για χρήση του ονόματος και λογότυπου των Κυπριακών Αερογραμμών από την Charlie Airlines το 2016 και έναρξη πτήσεων των νέων Κυπριακών αερογραμμών το 2017. Παράλληλα, 32 επιπλέον αεροπορικές εταιρείες διενεργούν πτήσεις από την κύπρο.
• Λειτουργία του Γερμανικού Ογκολογικού Κέντρου στη Λαμασό, συνολικού κόστους €40 εκατ.
• Εξαγορά το 2015 του Mall of Cyprus και του Mall of Engomi από την νοτιο-αφρικάνικων συμφερόντων εταιρεία Atterburry Group. O όμιλος σιακόλα πώλησε τα δύο εμπορικά κέντρα έναντι €193 εκατ.
• Εξαγορά το 2016 της φαρμακοβιομηχανίας Remedica από τη νοτιοαφρικανικών συμφερόντων εταιρεία  Ascendis Health έναντι €260 εκατ.
• Εξαγορά το 2017 των δραστηριοτήτων της Laureate Education στην Ιταλία και την Κύπρο (Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο) από την Galileo Global Education, έναντι €225 εκατ
• Εξαγορά Fileminders Ltd από Iron Mountain, κορυφαία εταιρεία παγκοσμίως στις υπηρεσίες διαχείρησης πληροφοριών (2017)