Σε πορεία υλοποίησης μπαίνει το επόμενο διάστημα η αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ, επιλογή την οποία το Υπουργείο Οικονομικών χαρακτηρίζει εφικτή και συμφέρουσα.
Σε επιστολή του υπουργού Οικονομικών προς την κοινοβουλευτική επιτροπή Οικονομικών, σημειώνεται ότι για υλοποίηση της στρατηγικής επιλογής άμεσης αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ, θα χρειαστούν περίπου 14 μήνες ενώ, έχουν υποβληθεί πέντε προτάσεις σε σχετικό διαγωνισμό, οι οποίες τελούν υπό αξιολόγηση.
Το Υπουργείο στην επιστολή του ενημερώνει την Επιτροπή για την πορεία του στρατηγικού σχεδιασμού που αφορά το ΧΑΚ, σημειώνοντας ότι κατόπιν σχετικής μελέτης και διαβούλευσης με το ΔΣ του ΧΑΚ, προέκρινε τη στρατηγική επιλογή η οποία συμπεριλαμβάνει την άμεση αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ ως την πιο εφικτή και συμφέρουσα προς το κράτος.
Η εν λόγω στρατηγική εγκρίθηκε και από το Υπουργικό Συμβούλιο το οποίο, ενέκρινε επίσης, τη σύσταση ομάδων συντονισμού και υλοποίησης του έργου.
Σε συνέχεια της εν λόγω απόφασης προκηρύχθηκε διαγωνισμός με σκοπό την πρόσληψη εξωτερικών συμβούλων, οι οποίοι θα δράσουν για την υλοποίηση της στρατηγικής επιλογής υπό την επίβλεψη των ομάδων συντονισμού και υλοποίησης του έργου.
Στο πλαίσιο του διαγωνισμού που έληξε στις 21 Δεκεμβρίου 2021, υποβλήθηκαν πέντε προσφορές από εξωτερικούς συμβούλους.
Οι προσφορές, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών αυτή τη στιγμή αξιολογούνται από την Επιτροπή Αξιολόγησης που έχει συσταθεί για το σκοπό αυτό. Όπως σημειώνεται, τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των προσφορών εντός του πρώτου τετραμήνου του 2021 και την επιλογή των εξωτερικών συμβούλων που θα δράσουν για την υλοποίηση της στρατηγικής επιλογής. Η υλοποίηση του έργου σύμφωνα με την μελέτη που έχει προηγηθεί, αναμένεται να διαρκέσει περίπου 14 μήνες.
Τέσσερις στρατηγικές επιλογές για το ΧΑΚ
Σε ότι αφορά την αρχική μελέτη μέσα από την οποία επιλέγηκε η άμεση αποκρατικοποίηση, σημειώνεται ότι πραγματοποιήθηκε από την κοινοπραξία «ACL Consortium» μετά από σχετικό διαγωνισμό. Στη μελέτη η κοινοπραξία εξέτασε τέσσερις εφικτές στρατηγικές επιλογές για το ΧΑΚ, με τις δύο να αφορούν παραμονή του ΧΑΚ υπό κρατική ιδιοκτησία και τις άλλες δύο ιδιωτικοποίηση.
Στα σενάρια ιδιωτικοποίησης, το ένα βασίστηκε σε ιδιωτικοποίηση του οργανισμού αφού πρώτα επιδιωχθούν βελτιώσεις στην εργασιακή λειτουργία με άμεσα επιτεύξιμα αποτελέσματα και ανάπτυξη στρατηγικών εταιρικών σχέσεων, καθώς επίσης αναδιοργάνωση του οργανισμού από το κράτος και επένδυση κεφαλαίων για την αύξηση της αξίας του ΧΑΚ.
Το δεύτερο σενάριο ιδιωτικοποίησης βασίστηκε σε ιδιωτικοποίηση του οργανισμού όπως είναι, αφού προηγουμένως επιδιωχθούν βελτιώσεις στην εργασιακή λειτουργία με άμεσα επιτεύξιμα αποτελέσματα και ανάπτυξη στρατηγικών εταιρικών σχέσεων. Σε αυτή την επιλογή, το κράτος αναδιαρθρώνει τον οργανισμό βάσει ενός λεπτομερούς επιχειρησιακού σχεδίου, αλλά επενδύει περιορισμένα ή καθόλου κεφάλαια στον οργανισμό πριν την ιδιωτικοποίηση του ΧΑΚ.
Στην μελέτη επιλέγεται το δεύτερο σενάριο ιδιωτικοποίησης με την κοινοπραξία να βασίζει την επιλογή στο ότι το κράτος δεν θα είναι σε θέση να επενδύσει κεφάλαια και να αναπτύξει το ΧΑΚ ή να παραμείνει συνιδιοκτήτης του. Αυτό το σενάριο προβλέπει έξοδα αναδιοργάνωσης €6,2 εκατ., ενώ το πρώτο σενάριο ιδιωτικοποίησης θα απαιτούσε σύνολο κεφαλαιακών απαιτήσεων €40 εκατ. και έξοδα αναδιοργάνωσης €7,5 εκατ.
Επιπλέον, σημειώνεται ότι η άμεση ιδιωτικοποίηση θα δράσει ως καταλύτης για βελτίωση της εμπιστοσύνης των ενδιαφερόμενων μερών στο ΧΑΚ.
Επομένως, αποκλείονται οι επιλογές παραμονής του ΧΑΚ υπό κρατική ιδιοκτησία, αλλά και το σενάριο ιδιωτικοποίησης μετά από επενδύσεις του κράτους, επιλογή που όπως αναφέρεται, εμπεριέχει μεγαλύτερο κίνδυνο εκτέλεσης και δημοσιονομικό αντίκτυπο.
Προστίθεται ότι με την εν λόγω επιλογή, το κράτος δεν θα υποχρεωθεί να επενδύσει επιπλέον κεφάλαια στον οργανισμό, επιτυγχάνεται το κοινό όραμα κυβέρνησης και ιδιωτικού τομέα για μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό κόμβο χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και ο ιδιωτικός τομέας θα είναι πιο αποτελεσματικός στη βελτίωση της οικονομικής απόδοσης του ΧΑΚ.
Επίσης, αναμένεται ότι η άμεση ιδιωτικοποίηση θα δημιουργήσει επαρκές ενδιαφέρον από τους κατάλληλους επενδυτές για το υπουργείο Οικονομικών για τη διεξαγωγή μιας ανταγωνιστικής διαδικασίας πώλησης.
Σημειώνεται ότι τα κυριότερα πολιτικά κόμματα δεν φαίνονται ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του ΧΑΚ αλλά φέρονται να εκφράζουν εκ πρώτης όψεως μετριοπαθείς και επιφυλακτικές θέσεις.
Υπέρ μιας τέτοιας εξέλιξης, τάσσεται όπως αναφέρεται κατά μεγάλη πλειοψηφία, το διοικητικό συμβούλιο, η ανώτατη διοίκηση και οι εργαζόμενοι του ΧΑΚ.
Προστίθεται ότι η εν λόγω επιλογή, προσφέρει τα βέλτιστα οφέλη από νομική και ρυθμιστική άποψη ενώ, ταυτόχρονα επιδιώκει να ελαχιστοποιήσει το κόστος.
Στην έκθεση γίνεται αναφορά στον τρόπο χειρισμού εργασιακών θεμάτων και θεμάτων που αφορούν το ταμείο προνοίας των εργαζομένων του ΧΑΚ. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στο νομοθετικό πλαίσιο για τη διατήρηση και διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων στη μεταβίβαση επιχειρήσεων και στο ότι το κράτος θα πρέπει να μην ενεργήσει με τρόπο που να προκαλεί απώλεια της ιδιότητας δημοσίων υπαλλήλων.
Σημειώνεται ότι εξετάζεται η δυνατότητα σχεδίου εθελούσιας πρόωρης αφυπηρέτησης, ρύθμισης της μετάβασης τους σε άλλες θέσεις στο πλαίσιο δημόσιας υπηρεσίας με κατάλληλες τροποποιήσεις της νομοθεσίας ή με νέα νομοθεσία, καθώς και συνδυασμός των δύο επιλογών.
