Συνολικά €968 εκατ. αναμένεται να απορροφήσει η Κύπρος από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ με στόχο των προγραμματισμό δημόσιων επενδύσεων για έργα €1,8 δισ., περιλαμβανομένης της εθνικής συνεισφοράς.
Όπως προκύπτει από την παρουσίαση που έκανε ο υπουργός Οικονομικών, Κωνσταντίνος Πετρίδης, όσον αφορά τον σχεδιασμό για αξιοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων για την περίοδο 2021 -2027, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) δύναται να κατανέμει στην Κύπρο συνολικά €467 εκατ., το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ +) € 222 εκατ., ενώ από το Ταμείο Συνοχής και το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης η Κύπρος μπορεί να απορροφήσει €178 εκατ. και € 101 εκατ. αντίστοιχα.
Σημειώνεται ότι κατόπιν διαβουλεύσεων με Υπουργεία/ υπηρεσίες/ φορείς/ οργανισμούς, προγραμματίζονται δημόσιες επενδύσεις για συγχρηματοδότηση.
Οι κύριοι πυλώνες της Πολιτικής Συνοχής, της επενδυτικής πολιτικής της ΕΕ, για απαλοιφή των διαφορών στην οικονομική κατάσταση των κρατών μελών, μέσω της προώθησης δημοσίων επενδύσεων είναι η προώθηση της έξυπνης επιχειρηματικότητας, η προώθηση της πράσινης ανάπτυξης και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Πώς θα κατανεμηθούν τα €1.8 δισ.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό για αξιοποίηση των διαρθρωτικών ταμείων την περίοδο 2021-2027, από τα €1,8 δισ., τα €195 εκατ. θα αφορούν υδατικά, αποχετευτικά και αντιπλημμυρικά έργα, ενώ €177 εκατ. θα διατεθούν για την κοινωνική ένταξη και την καταπολέμηση της φτώχειας.
Σημειώνεται ότι €167 εκατ. προορίζονται για την υλοποίηση έργων του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης με στόχο την προώθηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας, ενώ €160 εκατ. αφορούν έργα για την τοπική αυτοδιοίκηση.
Η απασχόληση θα στηριχθεί με έργα €144 εκατ., την ώρα που για την ενεργειακή αναβάθμιση προγραμματίζονται έργα €143 εκατ.
Συνολικά €130 εκατ. θα κατανεμηθούν για τα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας, ενώ €120 εκατ. προορίζονται σε έργα αστικής κινητικότητας.
Εξάλλου, στην εκπαίδευση και την κατάρτιση προγραμματίζεται η διάθεση πόρων ύψους €103 εκατ.
Τονίζεται ότι πόροι €100 εκατ. αφορούν τα σχέδια για ενίσχυση επιχειρήσεων, ενώ €94 εκατ. αφορούν τον στόχο για μία πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη, με στόχο, μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση οδικού δικτύου ορεινών περιοχών και τη δημιουργία ευφυών συστημάτων μεταφορών σε αυτοκινητόδρομους και αστικούς δρόμους.
Το ύψος των έργων ψηφιοποίησης που προγραμματίζονται φτάνει τα €85 εκατ., την ώρα που έργα €83 εκατ. αφορούν τη μείωση και την ανακύκλωση αποβλήτων.
Καταληκτικά, σημειώνεται ότι έργα €20 εκατ. προγραμματίζονται για την προστασία της βιοποικιλότητας.
Μια εξυπνότερη και καινοτόμος Ευρώπη
Με στόχο μία εξυπνότερη Ευρώπη μέσω της προώθησης του καινοτόμου και έξυπνου οικονομικού μετασχηματισμού προϋπολογίζονται έργα €315 εκατ. που αφορούν επενδύσεις στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού και της επιχειρηματικότητας.
Ενίσχυση επιχειρήσεων
Πιο αναλυτικά, σχέδια για ενίσχυση επιχειρήσεων €100 εκατ. σχετίζονται με την επιδότηση του κόστους δημιουργίας νέων επιχειρήσεων κατά 60% (περιλαμβανομένων και λειτουργικών εξόδων), με επιπλέον επιδότηση για τους νέους (μέχρι 29 ετών) και τις γυναίκες.
Παράλληλα, προβλέπεται επιδότηση του κόστους δημιουργίας νέας μικρομεσαίας επιχείρησης ή επέκταση υφιστάμενης στον βιομηχανικό τομέα και σε άλλους στοχευμένους τομείς, όπως επίσης επιδότηση του κόστους ψηφιακής αναβάθμισης υφιστάμενων ΜΜΕ και προώθηση ηλεκτρονικού εμπορίου.
Έρευνα και καινοτομία
Τα €130 εκατ. αφορούν προγράμματα έρευνας και καινοτομίας, με αναβάθμιση και δημιουργία νέων ερευνητικών υποδομών σε ερευνητικά κέντρα, πανεπιστήμια και επιχειρήσεις, υλοποίηση ερευνητικών έργων από νέους ερευνητές, αλλά και προώθηση συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων μέσω εξειδικευμένων επιδοτήσεων.
Ψηφιοποίηση του δημόσιου τομέα
Όσον αφορά τα έργα ψηφιοποίησης στον δημόσιο τομέα ύψους €85 εκατ., σχετίζονται με τη μηχανογράφηση δημόσιων υπηρεσιών, την εισαγωγή συστημάτων αυτοματοποίησης γραφείου, τη ψηφιοποίηση των φυσικών φακέλων ασθενών, τα συστήματα πληροφοριών γης για το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, την ηλεκτρονική διασύνδεση σχολείων με το Υπουργείο Παιδείας προς υποστήριξη της διοίκησης για εκπαιδευτικά προγράμματα και βαθμολόγηση, όπως επίσης τη δημιουργία υποδομών έξυπνων πόλεων μέσω ψηφιακών δικτύων και εφαρμογών.
Πιο πράσινη Ευρώπη
Στόχος της δεύτερης πολιτικής είναι μία πιο πράσινη Ευρώπη, με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, με έργα που προϋπολογίζονται στα €728 εκατ., από τα οποία €167 εκατ. αφορούν το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης).
Πιο αναλυτικά, προωθούνται επενδύσεις σε καθαρές μορφές ενέργειας, κυκλικής οικονομίας και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Αφορούν, μεταξύ άλλων, έργα ενεργειακής αναβάθμισης δημοσίων κτηρίων, σχολείων, κατοικιών ύψους €143 εκατ., έργα για μείωση και ανακύκλωση δημοτικών αποβλήτων (Πρόγραμμα Πληρώνω Όσο Πετώ), αγορά κατάλληλου εξοπλισμού, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση κοινού, αποκατάσταση χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων ύψους€83 εκατ., όπως επίσης έργα διαχείρισης υδάτων και προστασίας: αγωγοί μεταφοράς πόσιμου νερού, αποχετευτικά, αντικαταστάσεις υδρευτικών δικτύων, έξυπνοι υδρομετρητές, αντιπλημμυρικά έργα και έργα προστασίας παραλιακών μετώπων από διάβρωση (κυματοθραύστες) ύψους €195 εκατ.
Στις επενδύσεις για μία πιο πράσινη Ευρώπη περιλαμβάνονται έργα αστικής κινητικότητας, με δημιουργία ποδηλατοδρόμων και πεζόδρομων, έξυπνα συστήματα ρύθμισης φώτων τροχαίας ανάλογα με την κυκλοφοριακή κίνηση, αναβάθμιση στάσεων/στεγάστρων λεωφορείων, δημιουργία αξόνων/λωρίδων προτεραιότητας λεωφορείων, επιδότηση αγοράς ηλεκτρικών και άλλων οχημάτων μηδενικών ρύπων ύψους €120 εκατ.
Επίσης, συμπεριλαμβάνονται έργα προστασίας βιοποικιλότητας, με παρεμβάσεις για διαχείριση του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα και άλλων περιοχών NATURA (δασοπροστασία, προσβασιμότητα, παρατηρητήρια, καθαριότητα) ύψους € 20 εκατ., έργα Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, τα οποία θα προκύψουν από εξειδικευμένη μελέτη και θα εστιάζει σε έργα μετάβασης προς ενναλακτικές μορφές ενέργειας (π.χ. φωτοβολταϊκά πάρκα), καθώς και έργα/κίνητρα αποθήκευσης ενέργειας (συσσωρευτές/μπαταρίες) από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ύψους €167εκατ.
Μια πιο διασυνδεδεμένη Ευρώπη
Ο στόχος της τρίτης πολιτικής με προϋπολογισμό €94 εκατ. περιλαμβάνει έργα για αναβάθμιση οδικού δικτύου ορεινών περιοχών, ευφυή συστήματα μεταφορών σε αυτοκινητόδρομους και αστικούς δρόμους (πινακίδες μεταβλητών μηνυμάτων, αυτόματοι μετρητές κυκλοφορίας, κάμερες με αισθητήρες για εντοπισμό προβλημάτων), καθώς και εγκατάσταση ηχοπετασμάτων σε αυτοκινητόδρομους.
Μια πιο κοινωνική και χωρίς αποκλεισμούς Ευρώπη
Με προϋπολογισμό €424 εκατ. η συγκεκριμένη πολιτική περιλαμβάνει έργα για την απασχόληση ύψους € 144 εκατ. Ανάμεσά τους, εντάσσονται έργα για εκσυγχρονισμό Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης, με στελέχωση, μηχανογράφηση, εφαρμογή νέων μεθόδων και χρήση σύγχρονων εργαλείων εξυπηρέτησης.
Ταυτόχρονα, περιλαμβάνονται σχέδια εργοδότησης ανέργων, μέσω της παροχής κινήτρων υπό τη μορφή επιδότησης εργοδοτικού κόστους, σχέδια εργοδότησης, κατάρτισης, συμβουλευτικής καθοδήγησης, πρακτικής άσκησης, επιχειρηματικότητας με στόχο την απασχόληση των νέων, καθώς και ενεργοποίηση γυναικών στην αγορά εργασίας, μέσω της εργοδότησης, της επιδότησης υπηρεσιών φροντίδας βρεφών – παιδιών, της επιδότησης διδάκτρων σε δημόσια / κοινοτικά νηπιαγωγεία.
Έργα €103 εκατ. αφορούν την εκπαίδευση και την κατάρτιση, μέσω της ανάπτυξης της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης.
Αυτό αναμένεται να επιτευχθεί μέσω της ανάπτυξης και του ανασχεδιασμού προγραμμάτων σπουδών, της συνεργασίας με επιχειρήσεις στη βιομηχανία, εργαστηριακός εξοπλισμός, σχολικές δράσεις κοινωνικής ένταξης, με ψυχοκοινωνική στήριξη, ενισχυτική διδασκαλία και δημιουργική απασχόληση, όπως επίσης κατάρτιση εργατικού δυναμικού μέσω της ανάπτυξης δεξιοτήτων σε ανέργους (συμπεριλαμβανομένων ψηφιακών δεξιοτήτων).
Τα προγράμματα κοινωνικής ένταξης και καταπολέμησης της φτώχειας προϋπολογίζονται στα €177 εκατ. Σε αυτά, συμπεριλαμβάνονται η ενεργός Ένταξη ευάλωτων ομάδων πληθυσμού μέσω σχεδίων-κινήτρων για εργοδότηση ληπτών Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, μακροχρόνιων ανέργων, ατόμων με αναπηρία και χρόνιων παθήσεων και ανέργων ατόμων άνω των 50.
Παράλληλα, αφορούν τη βελτίωση Κοινωνικών Υπηρεσιών με αναδιοργάνωση Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, συνεργασία με επαγγελματίες του ιδιωτικού τομέα για προσφορά κοινωνικών υπηρεσιών, ενίσχυση Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης με κοινωνικούς λειτουργούς, και χρηματοδότηση λειτουργίας Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας.
Στο πλαίσιο της κοινωνικής ενσωμάτωσης ατόμων με αναπηρίες, θα δημιουργηθεί σύστημα αξιολόγησης αναπηρίας, θα λειτουργήσει Κέντρο Αυτισμού, ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν κατοικίες προστατευόμενης διαβίωσης, με ταυτόχρονη παροχή υπηρεσιών κατ΄οίκον φροντίδας σε άτομα με αναπηρίες. Όσον αφορά την παροχή σίτισης και υλικής συνδρομής προς τους άπορους, θα γίνει εφικτή η παροχή ειδών ανάγκης και φροντίδας για βρέφη, παροχή σχολικού πρωϊνού σε άπορους μαθητές.
Μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες
Με συνολικό προϋπολογισμό €160 εκατ. προωθούνται επενδύσεις για βιώσιμη ανάπτυξη αστικών, αγροτικών και παράκτιων περιοχών.
Πιο αναλυτικά, ετοιμάζονται στρατηγικές ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης από τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης για υλοποίηση δράσεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, την αναβάθμιση ανοικτών δημόσιων χώρων (πλατείες, πάρκα κλπ.), υποδομές για παροχή κοινωνικών υπηρεσιών (π.χ. πολυδύναμα κέντρα), αναβάθμιση υφιστάμενου οδικού δικτύου για προώθηση της αστικής κινητικότητας (ποδηλατόδρομοι, πεζόδρομοι), υποδομές προώθησης της επιχειρηματικότητας, όπως κέντρα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, καθώς επίσης και προώθηση της πολιτιστικής κληρονομιάς με αμφιθέατρα και θεατρικές αίθουσες.
