Την έναρξη της επίσημης διαδικασίας για την πρόωρη και πλήρη εξόφληση του δανείου που έλαβε η Κυπριακή Δημοκρατία από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), μετά την εξόφληση του ρωσικού δανείου, ανακοίνωσε σήμερα ο Υπουργός Οικονομικών Χάρης Γεωργιάδης, παρουσιάζοντας ενώπιον των μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, τον τελευταίο από την θέση του Υπουργού Οικονομικών προϋπολογισμό του κράτους για το 2020, μετά την δήλωση του για αποχώρηση από την Κυβέρνηση πριν το τέλος του 2019.
Ταυτόχρονα, ο Υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε σε ενδογενείς δημοσιονομικούς δυνητικούς κινδύνους, οι οποίοι αφορούν κυρίως τις αγωγές για άμεση επαναφορά των μισθών που αναλόγως της απόφασης του δικαστηρίου μπορεί να επιφέρει δημοσιονομικό κόστος της τάξης των 900 εκατομμυρίων ευρώ, αλλά και τις δημοσιονομικές πτυχές του Γενικού Σχεδίου Υγείας (ΓεΣΥ).
Αναφορικά με το επενδυτικό πρόγραμμα πολιτογραφήσεων, ο κ. Γεωργιάδης τόνισε ότι «και να τερματιζόταν σήμερα αυτό το σχέδιο η αναπτυξιακή δυναμική της κυπριακής οικονομίας θα παρέμενε ισχυρή και δεν θα επηρεαζόταν» και υπογράμμισε ότι την περίοδο 2016 – 2018 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 15,2% από το οποίο μόλις το 1,2% σχετίζεται με την κατασκευαστική δραστηριότητα που σχετίζεται άμεσα με το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα.
Συγκεκριμένα, παρουσιάζοντας στην Επιτροπή Οικονομικών τον 7ο στη σειρά κρατικό προϋπολογισμό της διακυβέρνησης Αναστασιάδη, ο κ. Γεωργιάδης τόνισε ότι η ανάπτυξη της οικονομίας θα συνεχιστεί και τον επόμενο χρόνο, ενώ ο κρατικός προϋπολογισμός δεν είναι απλώς ισοσκελισμένος, όπως είπε, “αλλά και πλεονασματικός, το οποίο αποτελεί το περιθώριο ασφαλείας που επιτρέπει να αντιμετωπίσουμε πιθανούς δυνητικούς κινδύνους”.
Ανέφερε ότι το 2019 θα είναι η πέμπτη συνεχόμενη χρονιά οικονομικής ανάπτυξης, σημειώνοντας ότι από το 2009 μέχρι το 2014 η Κύπρος είχε απολέσει το 11,5% του ΑΕΠ, ενώ στην περίοδο 2015 – 2019 θα έχουμε προσθέσει σχεδόν 22% στο ΑΕΠ και κατά μέσο όρο 4,36% που αποτελεί, όπως είπε, ένας από τους ισχυρότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην ΕΕ.
Αναφερόμενος σε νεότερα στοιχεία μετά την αναθεώρηση του ΑΕΠ, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι το 2020 αναμένουμε ρυθμό ανάπτυξης μεταξύ 2,5% και 3% με ακριβή εκτίμηση κοντά στο 2,9% και σε αυτή την εκτίμηση συγκλίνει και το ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι οίκοι αξιολόγησης.
Ανέφερε, ωστόσο, ότι αναμένεται κάποια επιβράδυνση που οφείλεται και λόγω της μεγάλης μεγέθυνσης των προηγούμενων ετών αλλά και λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί στην Ευρώπη και διεθνώς.
«Η ανάπτυξη παραμένει ισχυρή και σε αυτή θα συμβάλουν όλοι οι τομείς της οικονομίας», ενώ εντός του 2020 αναμένουμε, όπως είπε, επίτευξη του στόχου για συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Ανέφερε επίσης ότι οι κίνδυνοι που μπορεί να προκαλέσουν περαιτέρω επιβράδυνση είναι κυρίως οι εξωτερικοί και πρόσθεσε ότι αν υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη επιβράδυνση στην ευρωπαϊκή οικονομία τότε θα επηρεαστούμε γιατί είμαστε μια ανοικτή οικονομία.
Ο ΥΠΟΙΚ τόνισε ότι «το πολύ σημαντικό εργαλείο που έχουμε σε περίπτωση επιβράδυνσης είναι το δημοσιονομικό και το πολύ μεγάλο περιθώριο ασφαλείας που έχουμε δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια σε σχέση με τα δημόσια οικονομικά».
Έχουμε περιθώρια αντίδρασης γιατί έχουμε ένα δημοσιονομικό απόθεμα, υπογράμμισε.
Αναφορικά με τα δημόσια οικονομικά, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι παραμένουμε προσηλωμένοι στον ισοσκελισμένο προϋπολογισμό ως μέσο για την επανάκτηση αρχικά και την διατήρηση σήμερα της εμπιστοσύνης καταναλωτών και επιχειρηματιών.
Ανέφερε ότι «τα δημοσιονομικά πλεονάσματα μας επιτρέπουν να προωθούμε σταδιακά και μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων», όπως τα γύρω στα 20 που έχουμε προωθήσει την τελευταία τριετία και τόνισε πως το 2019 όπως και το 2018 η Κύπρος θα έχει την καλύτερη δημοσιονομική επίδοση στην ΕΕ, με πλεόνασμα πέραν του 3,6%.
Ανέφερε ότι υψηλότερο πλεόνασμα έχει μόνο η Νορβηγία που δεν είναι μέλος της ΕΕ, αλλά ενισχύεται από σημαντικά έσοδα από το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο.
Το δημοσιονομικό πλεόνασμα πρέπει να το θεωρούμε περιθώριο ασφαλείας επειδή το περιβάλλον είναι αβέβαιο και δεν πρέπει να θεωρούμε ως δεδομένη τη συνέχιση του ίδιου του αναπτυξιακού ρυθμούς, υπογράμμισε.
Αναφορικά με το 2020, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι το πλεόνασμα θα είναι της τάξης του 2,7%, με τα δημόσια έσοδα γύρω στα 10 δισεκατομμύρια ευρώ και τις δαπάνες 9,4 δισ. ευρώ, ενώ τόνισε πως οι δημοσιονομικοί δυνητικοί κίνδυνοι είναι ενδογενείς και δεν σχετίζονται με το εξωτερικό περιβάλλον αλλά με το εσωτερικό και αφορούν κυρίως τις αγωγές για άμεση επαναφορά των μισθών κάτι το οποίο αναλόγως της απόφασης του δικαστηρίου μπορεί να επιφέρει κόστος της τάξης των 900 εκατομμυρίων ευρώ. Είπε ακόμη ότι πέραν τούτου, παρακολουθούνται και οι δημοσιονομικές πτυχές του ΓεΣΥ.
Πρόσθεσε ότι άλλος ένας λόγος που επιβάλει τη διατήρηση των περιθωρίων ασφαλείας στα δημόσια οικονομικά είναι “πέραν της ανάγκης να έχουμε πυρομαχικά για να τα χρησιμοποιήσουμε σε περίπτωση επιβράδυνσης, είναι και αυτοί οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι”.
Δημόσιο χρέος
Αναφορικά με το δημόσιο χρέος, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι αυτό είχε φθάσει το 2018 στο 100,6%, ενώ το 2014 ήταν το πιο ψηλό και είχε φθάσει στο 108%.
Είπε ότι το 2019 το χρέος θα περιοριστεί στο 96% και το 2020 στο 91% και πρόσθεσε ότι «το 96% παραμένει υψηλό, αλλά όχι ασυνήθιστα υψηλό για κράτος μέλος της Ευρωζώνης, και βιώσιμο κάτω από όλα τα σενάρια», κάτι που αποτυπώνεται, όπως σημείωσε, και στις αξιολογήσεις των οίκων αξιολόγησης, την ίδια στιγμή που το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο που υπήρξε ποτέ.
«Μετά την εξόφληση του υπόλοιπου ρωσικού δανείου έχουμε προγραμματίσει και έχουμε κινήσει την επίσημη διαδικασία για την πρόωρη, πλήρη εξόφληση και του δανείου προς το ΔΝΤ», ανακοίνωσε.
Μεταρρυθμίσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα
Ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι ενώπιον της Βουλής υπάρχουν εννέα μεταρρυθμίσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα, ενώ μία θα κατατεθεί στην Βουλή το 2020 και αφορά τη μετοχοποίηση και ιδιωτικοποίηση του Χρηματιστηρίου.
Συγκεκριμένα, ο Υπουργός είπε ότι οι μεταρρυθμίσεις αφορούν τα δικαστήρια, την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τη Δημόσια Υπηρεσία, τη σύσταση Υφυπουργείου Καινοτομίας και Ψηφιακής πολιτικής, την απλοποίηση των διαδικασιών του επενδυτικού νόμου, τη νέα εποπτική αρχή για τον τομέα των ασφαλίσεων και των Ταμείων Προνοίας, τη μετοχοποίηση της Cyta, την παραχώρηση του κρατικού λαχείου, τη μετοχοποίηση και ιδιωτικοποίηση του Χρηματιστηρίου και το νομοσχέδιο για τους λεγόμενους mini managers.
Πρόγραμμα πολιτογραφήσεων
Αναφορικά με το επενδυτικό πρόγραμμα παραχώρησης κυπριακού διαβατηρίου σε επενδυτές, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι την περίοδο 2016 – 2018 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 15,2% από το οποίο μόλις το 1,2% σχετίζεται με την κατασκευαστική δραστηριότητα που σχετίζεται άμεσα με το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα.
Ανέφερε ότι οι συναλλαγές που σχετίζονται με το πρόγραμμα ανέρχονται περίπου στα 6,7 δισ. ευρώ και εξήγησε ότι οι συναλλαγές μετρούνται στο ΑΕΠ μόνο όταν αυτές οι συναλλαγές συνιστούν παραγωγή (πραγματική επένδυση).
Εξήγησε ότι μετά το 2016 που τερματίστηκε το κριτήριο των ομολόγων και των καταθέσεων, το οποίο δεν συνιστούσε παραγωγή, το πρόγραμμα είναι σχεδόν επικεντρωμένο στον κατασκευαστικό τομέα, σημειώνοντας ότι σήμερα γίνονται ενέργειες για να επικεντρωθεί σε άλλους τομείς, πέραν του κατασκευαστικού τομέα.
Δεν πρέπει να θεωρούμε ότι ολόκληρη η κυπριακή οικονομία, διαγράφοντας μεταξύ άλλων τους τομείς τουρισμός, υπηρεσίες, εκπαίδευσης, εμπορίου και τον ανερχόμενο ενεργειακό τομέα, σχετίζεται με αυτό το πρόγραμμα, υπογράμμισε.
«Και να τερματιζόταν σήμερα αυτό το σχέδιο η αναπτυξιακή δυναμική της κυπριακής οικονομίας θα παρέμενε ισχυρή και δεν θα επηρεαζόταν», υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι «έστω και μικρή θετική συμβολή είναι καλοδεχούμενη».
Από φέτος οι διαδικασίες έχουν γίνει πολύ πιο αυστηρές, ανέφερε και πρόσθεσε ότι μετά την εισαγωγή των αυστηρότερων κριτηρίων τόσο ελέγχου όσο και οικονομικών κριτηρίων καταγράφεται μια μείωση στον αριθμό των αιτήσεων, αλλά δεν είναι κάτι που μας απασχολεί, όπως είπε, γιατί δεν θεωρούμε ότι υπάρχει εξάρτηση της κυπριακής οικονομίας από αυτό το σχέδιο.
Τραπεζικός τομέας
Αναφορικά με τον τραπεζικό τομέα, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι έχει υπερ-τριπλασιαστεί η κεφαλαιακή επάρκεια του τραπεζικού τομέα σε σχέση με το 2012, ενώ τα ΜΕΔ που παραμένουν εντός ισολογισμού τραπεζών, όπως είπε, έχουν περιοριστεί στα 10 δισ. ευρώ, από 28-29 δισ. που ήταν στην κορύφωση τους, προσθέτοντας ότι αναμένονται περαιτέρω πράξεις πώλησης/μεταφοράς τέτοιων δανείων εκτός ισολογισμού τραπεζών.
Αναφερόμενος σε δύο βασικές αδυναμίες της κυπριακής οικονομίας που οδήγησαν την Κύπρο στον Μηχανισμό, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι η μία ήταν η μη βιώσιμη πορεία του τραπεζικού τομέα και η δεύτερη η εξίσου μη βιώσιμη διαχείριση των δημοσίων οικονομικών.
«Αυτές οι σοβαρές αδυναμίες που αντιμετωπίζαμε τα προηγούμενα χρόνια είχαν οδηγήσει στον κλονισμό της εγχώριας και διεθνούς εμπιστοσύνης με αποτέλεσμα την διολίσθηση σε βαθιά ύφεση, ανέφερε, προσθέτοντας «και τα δύο προβλήματα έχουν αντιμετωπιστεί, είμαστε στην πέμπτη συνεχόμενη χρονιά ανάπτυξης και έχουμε πλεονάσματα που διασφαλίζουν την βιωσιμότητα του χρέους και μας έχουν οδηγήσει σε αναβαθμίσεις στην επενδυτική βαθμίδα».
Αναφερόμενος στο διεθνές οικονομικό κλίμα και στην πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, ο κ. Γεωργιάδης αναφέρθηκε στην ύφεση που αναμένεται στην Γερμανία και στους χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης σε μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες αλλά και στην Κίνα, προσθέτοντας ότι η αιτία φαίνεται να σχετίζεται με την ένταση του προστατευτισμού και των ανταγωνισμών στο διεθνές εμπόριο και το Brexit.
Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία της Επιτροπής, ο κ. Γεωργιάδης ότι «δεν πρέπει να επιστρέψουμε στις παλιές κακές πρακτικές που ξοδεύαμε αλόγιστα ικανοποιώντας πρόσκαιρα διάφορες ανάγκες, αλλά αφήνοντας τελικά την οικονομίας μας χωρίς αυτά τα περιθώρια ασφαλείας με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό που αντιμετωπίσαμε τα προηγούμενα χρόνια».
«Θα έχουμε ψηλό ρυθμό ανάπτυξης και το 2019 και το 2020 λόγω της ανθεκτικότητας κάποιων βασικών παραγωγικών τομέων της οικονομίας που δεν έχουν επηρεαστεί όπως άλλοι από τις εντάσεις του προστατευτισμού και την γενικότερη επιβράδυνση που καταγράφεται στην ΕΕ», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς για τι μετανιώνει κατά τη θητεία του, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι αν υπάρχει με κάτι που μετανιώνει δεν είναι για αυτά που έγιναν αλλά για κάποια επιπρόσθετα πράγματα που μπορούσαν να γίνουν γρηγορότερα, προσθέτοντας ότι «έπρεπε να προσπαθήσουμε κάποιες μεταρρυθμίσεις να τις σπρώξουμε ακόμη πιο έντονα».
«Όταν υποδεικνύω ότι υπάρχουν 10 σημαντικές μεταρρυθμίσεις διαρθρωτικού χαρακτήρα ενώπιον της Βουλής αυτό δείχνει ότι δεν είναι μόνο είτε της Κυβέρνησης είτε του Υπουργείου Οικονομικών η ευθύνη για την ταχεία προώθηση τέτοιων μεταρρυθμίσεων», ανέφερε και πρόσθεσε ότι πρέπει να είναι μια συλλογική προσπάθεια.
Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις, ο Υπουργός Οικονομικών είπε ακόμη σε σχέση με τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς ότι αυτό το ζήτημα έχει ολοκληρωθεί και μπορεί η διαδικασία να ξεκινήσει, ενώ σε σχέση με το ΕΣΤΙΑ είπε ότι «θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι ο κάθε συμπολίτης μας που επιθυμεί να αιτηθεί στο σχέδιο θα έχει την ευκαιρία να το πράξει».
Ανέφερε ότι αν κριθεί πως πρέπει να δοθεί κάποια παράταση χρόνου θα το εξετάσουμε.
Τέλος, αναφορικά με την αποχώρηση του από το Υπουργείο Οικονομικών, ο κ. Γεωργιάδης είπε ότι πριν από το τέλος του έτους σε ακριβή χρόνο που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα επιλέξει, θα ολοκληρώσω τον κύκλο μου, προσθέτοντας ότι μετά από 7 χρόνια παρουσίας στο Υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι έφθασε η ώρα για αλλαγή και στην ηγεσία του Υπουργείου αλλά και για τον ίδιο.
