Παρά το γεγονός ότι η Κύπρος εξήλθε σχετικά εύκολα από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της περιόδου 2013 με 2016 εντούτοις δύσκολες και ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις για την οικονομία παρέμειναν στάσιμες.
Αυτό είναι το συμπέρασμα πρόσφατης έκθεσης της Κομισιόν η οποία διενεργήθηκε από ανεξάρτητη ομάδα οικονομολόγων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία δεν συμμετείχε στην εκπόνηση και εποπτεία του προγράμματος. Το γενικό συμπέρασμα της είναι πως μπορεί η δημοσιονομική βιωσιμότητα του Κράτους να ενισχύθηκε, ωστόσο οι ιδιωτικοποιήσεις, η αύξηση του ανταγωνισμού στον τομέα της ενέργειας αλλά και το αδιέξοδο όσο αφορά την παροχή τίτλων ιδιοκτησίας, είναι μερικές μεταρρυθμίσεις που παρέμειναν αμετάβλητες.
Επιπλέον, η έκθεση σημειώνει την περιορισμένη πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά την πτυχή των μη εξυπηρετούμενων δανείων λόγω σημαντικών νομοθετικών αλλαγών που επήλθαν την τελευταία στιγμή από το Κοινοβούλιο. Συγκεκριμένα, η Κομισιόν επισημαίνει πως οι νομοθετικές αλλαγές στο θέμα της Αφερεγγυότητας και των Εκποιήσεων που εφαρμόστηκαν, ήταν αναποτελεσματικές για να επιλύσουν το πρόβλημα των κόκκινων δανείων. Αυτές οδήγησαν και στην παραμονή του ιδιωτικού χρέους σε υψηλά επίπεδα.
Η Επιτροπή κάνει λόγο και στο γεγονός ότι η αναπτυξιακή πορεία της οικονομίας περιορίστηκε σε συγκεκριμένους τομείς όπως αυτός των ακινήτων και των κατασκευών, ο τουριστικός τομέας, η εισροή ξένων κεφαλαίων από κατοίκους τρίτων χωρών αλλά και το ότι η Κύπρος παρέμεινε ένα υπεράκτιο κέντρο παροχής υπηρεσιών. Τα πιο πάνω οδήγησαν στην διατήρηση του αναπτυξιακού μοντέλου στα προ κρίσης πρότυπα.
Παράλληλα, η Κομισιόν αναφέρει πως μια πιο γρήγορη εισαγωγή της Κύπρου στο πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθερότητας (από το 2011 όταν η χώρα μας αποκλείστηκε από τις διεθνείς αγορές), θα βοηθούσε σε καλύτερη διαχείριση των δημοσιονομικών προβλημάτων, προβλήματα που, όπως αναφέρεται, παρέμεναν άγνωστα.
Τέλος, η Κομισιόν αναφέρεται και στο γεγονός πως οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Κύπρου ήταν μικρότερες από το αρχικό ποσό που είχε δοθεί με αποτέλεσμα να μην υπάρξει το κίνητρο για μεγάλες μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές. Υπενθυμίζεται πως για το πρόγραμμα σταθερότητας της Κύπρου είχαν εγκριθεί αρχικά 10 δισ. ευρώ από τα οποία χρησιμοποιήθηκαν τελικά τα 7,2 δισ. ευρώ. Αυτή η πραγματικότητα, όπως υποδηλώνει η έκθεση, λειτούργησε ως αντικίνητρο για την εφαρμογή των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων αφού κυβέρνηση και κόμματα δεν αισθάνονταν κάποια ουσιαστική δημοσιονομική πίεση.
