Οι διεθνείς πιστωτές επισύρουν την προσοχή των κυπριακών αρχών για μία εν δυνάμει επιδείνωση του χρηματοδοτικού περιβάλλοντος και σταδιακή επιβράδυνση της οικονομίας, παρά το γεγονός ότι η κυπριακή οικονομική ανάπτυξη, όπως επισημαίνουν, είναι ισχυρή.
Οι ανησυχίες της τρόικας, εντείνονται εξαιτίας των υψηλών, όπως τονίζουν, λειτουργικών δαπανών και της χαμηλής κερδοφορίας. και υποδεικνύουν στην εκτελεστική εξουσία την προώθηση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Όπως αποκάλυψε η StockWatch το κλιμάκιο της τρόικας έκρουσε το καμπανάκι για τους δημοσιονομικούς κινδύνους που ελλοχεύουν λόγω του υψηλού κόστους του ΓεΣΥ και τις επικείμενες δικαστικές αποφάσεις αναφορικά με τη συνταγματικότητα των περικοπών μισθών και συντάξεων κατά τη διάρκεια της κρίσης και τις εναπομένουσες ενδεχόμενες υποχρεώσεις στο χρηματοπιστωτικό τομέα.
Υποδεικνύουν επίσης ότι οι κίνδυνοι παραμένουν, καθώς το σημαντικό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και το επίπεδο χρέους του ιδιωτικού τομέα – που, παρά την πτωτική τάση, παραμένει υψηλό – καθιστούν την Κύπρο ευάλωτη.
Σύμφωνα με κοινή ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η οποία από κοινού με στελέχη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας επισκέφθηκαν την Κύπρο από τις 16 έως τις 20 Σεπτεμβρίου, μετά από αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 3,9 % το 2018, ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης μετριάστηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019, γεγονός που αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό εξωτερικούς παράγοντες.
Σημειώνουν ότι η ιδιωτική κατανάλωση ήταν εύρωστη λόγω της βελτίωσης της αγοράς εργασίας, όπου τα επίπεδα απασχόλησης και διαθέσιμου εισοδήματος είναι διαρκώς αυξανόμενα, ενώ οι επενδύσεις επωφελήθηκαν από ορισμένα μεγάλης κλίμακας έργα στον τομέα του τουρισμού και των υποδομών με χρηματοδότηση από την αλλοδαπή. Μετά την καταγραφή υψηλών ρυθμών ανάπτυξης κατά την περίοδο 2016-2018, τα έσοδα από τον τουρισμό υπεχώρησαν κατά το πρώτο εξάμηνο του 2019.
Ο πληθωρισμός αναμένεται να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα εν μέσω της επιδείνωσης του εξωτερικού περιβάλλοντος. Η ισχυρή, αν και μικρότερη, ανάπτυξη προβλέπεται να συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα χάρη στην ανθεκτική εγχώρια ζήτηση.
Οι δημοσιονομικές επιδόσεις παραμένουν ισχυρές
Το ισοζύγιο του ευρύτερου δημόσιου τομέα για το 2019 αναμένεται να εμφανίσει σημαντικό πλεόνασμα άνω του 3,5 % του ΑΕΠ λόγω της αύξησης των φορολογικών εσόδων και ορισμένων έκτακτων παραγόντων ενώ τα πλεονάσματα αναμένεται να μειωθούν κάπως το 2020 και το 2021, αντικατοπτρίζοντας εν μέρει τις αυξήσεις στις δαπάνες για τη δημόσια υγεία και το μισθολογικό κόστος του δημόσιου τομέα λόγω της σταδιακής ανατροπής των μέτρων για τους μισθούς που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Ο ακόμη υψηλός δείκτης δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί κατά τα προσεχή έτη.
Για να σταθεροποιηθεί η καθοδική του πορεία, η συγκράτηση των δημόσιων δαπανών εξακολουθεί να είναι ουσιαστικής σημασίας, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προληπτικού σκέλους του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
Εξυγίανση τραπεζικού συστήματος
Σημειώθηκε, όπως εκτιμούν, ικανοποιητική πρόοδος όσον αφορά στην εξυγίανση του τραπεζικού τομέα και τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές προκλήσεις.
Παρά την πρόσφατη σημαντική μείωση, ο κυπριακός τραπεζικός τομέας εξακολουθεί να εμφανίζει τα δεύτερα υψηλότερα ποσοστά ΜΕΔ στη ζώνη του ευρώ.
Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες για περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ παραμένουν προτεραιότητα, περιλαμβανομένων των σχεδίων για περαιτέρω πωλήσεις και τιτλοποιήσεις δανείων.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι τροποποιήσεις στο πλαίσιο εκποιήσεων που εγκρίθηκαν από την κυπριακή βουλή στις 2 Αυγούστου 2019 συνιστούν οπισθοδρόμηση σε σχέση με βασικά στοιχεία της μεταρρύθμισης του Ιουλίου του 2018, η οποία είχε αποτελέσει σημαντικό βήμα προς την βελτίωση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και της πειθαρχίας στις πληρωμές μέσω μιας αποτελεσματικότερης εκτέλεσης των απαιτήσεων και της αναδιάρθρωσης των ΜΕΔ.
Το σχέδιο ΕΣΤΙΑ, το οποίο αποσκοπεί στην αντιμετώπιση του ζητήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων που εξασφαλίζονται με πρώτη κατοικία, έχει δρομολογηθεί επίσημα.
Η αυστηρή επιβολή της συμμόρφωσης με τα κριτήρια επιλεξιμότητας και η ταχεία ενεργοποίηση των διαδικασιών κατάσχεσης σε περίπτωση εκ νέου αθέτησης υποχρεώσεων είναι ζωτικής σημασίας για την τελική επιτυχία του σχεδίου.
Η ταχεία ολοκλήρωση της σύστασης της ΚΕΔΙΠΕΣ, της μεγαλύτερης εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας, είναι ουσιαστικής σημασίας, περιλαμβανομένης της τήρησης των δεσμεύσεων περί κρατικών ενισχύσεων και της μεγιστοποίησης των ανακτήσεων των περιουσιακών στοιχείων για την αποπληρωμή του κράτους.
Πρόσθετες ανησυχίες όσον αφορά στο χρηματοπιστωτικό τομέα είναι οι σταθερά υψηλές λειτουργικές δαπάνες και η χαμηλή κερδοφορία.
Η δυναμική των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων χρειάζεται νέα ώθηση προκειμένου να στηρίξει την ανάπτυξη και τις αντοχές της οικονομίας στο μέλλον.
Η αντιμετώπιση των ανεπαρκειών στο δικαστικό σύστημα είναι καίριας σημασίας για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την εκτέλεση των απαιτήσεων.
Είναι επίσης καίριας σημασίας για την αποτελεσματική εφαρμογή των πλαισίων αφερεγγυότητας και εκποιήσεων, καθώς και για την εξυγίανση των ΜΕΔ.
Επιπλέον, η δημιουργία ενός αξιόπιστου και διαφανούς συστήματος για την έκδοση και μεταβίβαση τίτλων ιδιοκτησίας και την εξάλειψη των καθυστερήσεων στην έκδοση τίτλων ιδιοκτησίας έχει καθυστερήσει πολύ.
Θα πρέπει να επιταχυνθούν και άλλες μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την προσέλκυση επενδύσεων, όπως ιδιωτικοποιήσεις, η απλούστευση των διαδικασιών για την εξασφάλιση αδειών οικοδόμησης και η καθιέρωση ταχείας έγκρισης για στρατηγικές επενδύσεις.
Η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης εξακολουθούν να αποτελούν υψηλή προτεραιότητα, ενόψει της αναμενόμενης σημαντικής αύξησης στη διοικητική αποτελεσματικότητα.
Επιπλέον, η εφαρμογή του εθνικού συστήματος υγείας εξακολουθεί να απαιτεί στενή παρακολούθηση, δεδομένων των σημαντικών δημοσιονομικών επιπτώσεων που θα επιφέρει, ιδίως κατά τα αρχικά έτη εφαρμογής του.
Η αποστολή ευχαριστει τις κυπριακές αρχές για τις εποικοδομητικές και ανοικτές συζητήσεις και το προσωπικό του ΔΝΤ για τη συνεργασία τους.
Η επόμενη αποστολή μεταπρογραμματικής εποπτείας θα πραγματοποιηθεί την άνοιξη του 2020.
